Pyszczaki z Jeziora Malawi fascynują akwarystów od dawna swoim pięknym ubarwieniem, ciekawymi zachowaniami i ogromną różnorodnością. Żeby cieszyć oczy takim widokiem, trzeba przygotować im odpowiednie warunki. Pyszczaki nie są rybami wymagającymi, niemniej mają pewne potrzeby. Tekst ten ma na celu wprowadzenie w temat chowu pyszczaków i ogólne zapoznanie potencjalnych malawistów z wymaganiami tych pięknych ryb, od rozmiaru akwarium, poprzez wystrój, filtrację, oświetlenie, do wyboru i zakupu ryb.
Zaczynając od początku:
Akwarium
Najmniejszym akwarium, które można przeznaczyć dla pyszczaków to ok. 120 litrowy zbiornik, czyli np. standardowe 112l. (80x35x40). Trzeba mieć świadomość, że w takim akwarium możliwe jest trzymanie tylko jednego gatunku i to z tych niedużych gatunków. Naturalnie, czym większy zbiornik, tym lepszy. 
Ważną kwestią są proporcje akwarium. Pyszczaki, szczególnie te z grupy mbuna, są rybami przydennymi, więc istotna jest duża powierzchnia dna. Wysokość nie ma tak dużego znaczenia, ale nie powinna być mniejsza niż 40cm. przy mniejszych zbiornikach i 50cm. przy większych.
Szczegółowe informacje i porady można znaleźć w działach ,,Podstawyˮ i ,,Sklepy – zakupyˮ.
Oświetlenie
Oświetlenie w akwarium dla pyszczaków ma znaczenie czysto estetyczne i zależy od upodobań akwarysty. Pyszczaki żyją w środowisku, w którym nie ma roślinności, a jeśli już, to jest jej niewiele. 
Z tego względu najważniejsze jest uwypuklenie urody ryb, oraz podkreślenie charakteru akwarium. Spośród rodzajów oświetlenia wykorzystywanego w akwarium z pyszczakami są świetlówki, diody LED i halogeny.
Szczegółowe informacje i porady można znaleźć w działach ,,Podstawyˮ, ,,Oświetlenieˮi ,,DIY – ,Zaczarowany ołówekʼ :Dˮ.
Filtracja
Bardzo ważną częścią zakładania akwarium jest dobór odpowiedniej filtracji. Można ją podzielić na filtrację biologiczną i mechaniczną. Pierwsza zapewnia utrzymanie odpowiednich parametrów chemicznych wody (tutaj mała dygresja; biologiczna, gdyż o te parametry dbają bakterie nitryfikacyjne, zasiedlające złoża filtracyjne). 
Druga usuwa zanieczyszczenia z akwarium, mające bezpośredni wpływ na filtrację biologiczną. Funkcjonuje kilka systemów filtracyjnych. Najpopularniejsze oparte są o tzw. kubełki, filtry kasetowe, instalację narurową, czy sumpa. Do filtracji mechanicznej stosowane są też wewnętrzne filtry mechaniczne. Istnieje możliwość modyfikowania i miksowania tych systemów. Ważnym elementem zapewniającym skuteczną filtrację jest odpowiedni obieg wody w akwarium. Po pierwsze, zapewnia to właściwe dotlenienie wody, a po drugie, wspomaga filtrację biologiczną kierując wodę z całego akwarium do filtra, a mechaniczną poprzez kierowanie wszystkich zanieczyszczeń do wlotów/zasysów filtra. Do takich urządzeń należą skimery i falowniki, inaczej cyrkulatory.
Szczegółowe informacje i porady można znaleźć w działach ,,Osprzęt do akwariumˮ i ,, DIY – ,Zaczarowany ołówekʼ :Dˮ.
Temperatura
Temperatura w jeziorze Malawi oscyluje miedzy 24 – 30 stopni Celsjusza. W akwarystyce przyjęto średnią wartość około 26 – 27 stopni. Dla utrzymania takiej temperatury należy postarać się o grzałkę odpowiednią dla posiadanego zbiornika. 
Może się okazać, że ogólne warunki pozwalają utrzymać temperaturę na odpowiednim poziomie. W takiej sytuacji grzałka jest zbędna, więc jej zakup powinien być na końcu listy sprzętu koniecznego do prawidłowego funkcjonowania akwarium.
Szczegółowe informacje i porady można znaleźć w działach ,,Osprzęt do akwariumˮ.
Wystrój akwarium
Pyszczaki żyją w środowisku skalnym. Roślinności w jeziorze jest niewiele i można ją spotkać tylko w niektórych rejonach jeziora. Z tego względu powinniśmy przygotować odpowiednią ilość kamieni, oraz piasek. Rodzaj kamieni nie ma znaczenia (nadają się praktycznie wszystkie) i zależy to od gustu akwarysty. Ilość kamieni zależy od tego, na jaką grupę gatunków się zdecydujemy. Gatunki z grupy mbuna żyją w rumowisku skalnym. 
Wyznaczają tam swoje rewiry, których zaciekle bronią. Są to ryby terytorialne i agresywne, dlatego większa ilość kamieni pozwoli też na odizolowanie się od siebie samców i stworzenie przez nich swoich rewirów. 
Gatunki z grupy non-mbuna żyją w strefie piaszczystej, lub przejściowej, dlatego nie potrzebują dużej ilości kamieni. Wystarczy dosłownie kilka. Piach do akwarium z pyszczakami powinien być drobny, ale nie za drobny, gdyż może się pylić i mącić wodę. Nie może być też zbyt gruby, gdyż pyszczaki kopią w nim, a zbyt gruby (żwir) może to skutecznie utrudniać. Szczególnie istotne jest to, gdy chowa się pyszczaki z grupy non-mbuna. Duża grupa gatunków z tej grupy w naturze przekopuje piasek w poszukiwaniu pokarmu.
Inna wykopuje w piasku dołki, tworząc z nich gniazda tarliskowe. Szkoda by było utracić przyjemność obserwowania ich naturalnego zachowania. Podstawą powinien być piasek kwarcowy o gradacji 0,8-1,2mm. Należy zwrócić uwagę na rodzaj piasku, gdyż są w sprzedaży piaski preparowane (np. bazaltowe), które są wynikiem zmielenia. Skutkiem takiego zmielenia są ostre krawędzie takiego ,,piaskuˮ. Może to prowadzić do uszkodzenia pysków ryb kopiących w nim. Żeby umieścić piasek i kamienie w akwarium trzeba zaopatrzyć się w odpowiedni podkład na dno akwarium. Najpierw kładzie się podkład, potem kamienie, a na końcu sypie się piasek. Kamienie i piasek przed włożeniem do akwarium trzeba w odpowiedni sposób przygotować/spreparować. Jak wyżej napisałem, jezioro Malawi jest ubogie w roślinność, więc nie ma konieczności umieszczania roślin w akwarium z tym biotopem…ale można. 
Utrzymanie roślin w akwarium jest trudne, gdyż pyszczaki, głównie te z grupy mbuna potrafią podkopywać rośliny, lub je oskubywać z liści. Z tego względu najczęściej trzyma się rośliny z rybami z grupy non-mbuna. Oświetlenie też nie służy rozwojowi roślin, gdyż jak pisałem wcześniej, podporządkowane jest podkreśleniu urody pyszczaków i charakteru akwarium. Najczęściej stosowane rośliny to: Cryptocoryne aponogetifolia, Vallisneria spiralis, lub gigantea, Anubiasy i Microsorium.
Szczegółowe informacje i porady można znaleźć w działach ,,Sklepy-zakupyˮ, ,,Roślinyˮ, ,,Tło, podłoże, dekoracje, …ˮ, ,, DIY – ,Zaczarowany ołówekʼ :Dˮ.
Polecam również obejrzeć naszą galerię klubową. Można w niej znaleźć wiele inspiracji.
Dobór obsady i zakup ryb
Wybierając ryby do akwarium trzeba się kierować kilkoma kryteriami.
1) Wielkość ryb. Rozpiętość wielkości jest spora, od kilku, do trzydziestu kilku centymetrów. Z tego względu przed zakupem ryb trzeba się dowiedzieć do jakich rozmiarów rośnie dany gatunek. Przyjęty jest stosunek 1 do 10, gdzie 1 to wielkość ryby, a 10 to długość akwarium. 
Oczywiście ten stosunek jest umowny, gdyż ciężko by było posiadać akwarium 350 cm., gdyby chciało się chować rybę 35cm. Niemniej relacja ta sprawdza się przy mniejszych akwariach.
2) Preferencje żywieniowe. Pyszczaki można podzielić na trzy grupy żywieniowe: roślinożerców, wszystkożerców i mięsożerców. Nie powinno się łączyć ze sobą tych skrajnych grup.
3) Temperament. Nie powinno się łączyć ryb o łagodnym usposobieniu z rybami o silnej agresji, czy terytorializmie. 
Oczywiście mam na myśli relatywne zachowania, gdyż wszystkie pyszczaki wykazują jakiś stopień agresji.
4) Środowisko. Jak napisałem wcześniej, grupy mbuna i non-mbuna żyją w różnych środowiskach, co determinuje ich zachowania. Z tego względu łączenie tych dwóch grup jest możliwe tylko wtedy, gdy zapewni się każdej z nich odpowiedni wystrój. Jest to możliwe w dużych akwariach.
5) Ilość ryb. Przyjęta jest średnia ilość 20l wody dla jednej ryby. Oczywiście jest to uśrednione wskazanie i dotyczy dorosłej obsady. Pyszczaki są rybami haremowymi, więc docelowo każdy gatunek w akwarium powinien mieć jednego samca i kilka samic.
Jest to uproszczony schemat, ale od niego powinno się zacząć myślenie o kompletowaniu obsady. Żeby doczekać się takiego schematu trzeba kupić odpowiednią ilość młodych ryb. Przy takich rybach rozróżnienie płci nie jest możliwe (poza wyjątkami), dlatego zakup minimum 8-10 szt. maluchów pozwoli mieć nadzieję na utworzenie docelowego haremu.
Zakup ryb. Zakupu ryb powinno się dokonywać tylko w sprawdzonych sklepach, lub hodowlach. Powinno się unikać tzw. zoologów, gdyż można tam trafić na ryby niewiadomego pochodzenia i czystości gatunkowej. Pyszczaki potrafią się krzyżować i na takie mieszańce można często trafić w takich sklepach. Poza tym wiedza ludzi, pracujących w tych sklepach, na temat pyszczaków jest na ogół znikoma. 
Oczywiście są wyjątki, ale warto najpierw skonsultować się z forumowiczami na tym Forum. Klub też współpracuje ze sprawdzonymi hodowlami, których banery i informacje o nich można tu znaleźć.
Szczegółowe informacje i porady można znaleźć w działach ,,Sklepy-zakupyˮ, ,,Obsada akwarium z pyszczakamiˮ, ,,Chów pyszczakówˮ.
Start akwarium
Woda w polskich kranach jest na ogół odpowiednia dla pyszczaków pod względem chemicznym. Z tego względu nie wymaga stosowania specjalnych zabiegów dla przygotowania jej. Jednak z uwagi na zawartość substancji dezynfekujących (pochodnych chloru), zaleca się stosowanie specjalnego filtra z węglem aktywnym (zwanego tutaj ,,Ustrojstwo do nalewania wodyˮ). Start akwarium polega na tzw. dojrzewaniu akwarium. Jest to proces startu cyklu azotowego, czyli przemiany chemicznej w wodzie. Może to trwać kilka tygodni, lecz jest kilka sposobów aby go przyśpieszyć. Jak wspomniałem wcześniej, żeby nasze ryby żyły w zdrowiu, potrzebna jest filtracja biologiczna i mechaniczna, a bakterie nitryfikacyjne, wspomniane przeze mnie, a uczestniczące w tym procesie, nie pojawiają się w filtrze znikąd. W tym celu należy zakupić odpowiednie bakterie nitryfikacyjne. 
W celu kontrolowania procesu startu, jak i dalszej kontroli nad funkcjonującym akwarium, należy zaopatrzyć się w testy. Wystarczą do tego testy na zawartość NO2 i NO3, oraz sprawdzające poziom Ph w wodzie. Sprawdzonymi i godnymi polecenia są testy kropelkowe firmy JBL.
Szczegółowe informacje i porady można znaleźć w działach ,,Podstawyˮ i ,,Wodaˮ
To tyle. Mam nadzieję, że informacje te pozwolą zorientować się w temacie chowu pyszczaków z j. Malawi, tak żeby nie popełnić błędów już na samym początku przygody z tymi pięknymi i ciekawymi rybami. Jak napisałem wielokrotnie wcześniej; szczegółowe informacje i porady można znaleźć w działach…forum .
Autor
Pozner
